Academisch onderzoek werpt licht op de rol van Bitcoin als mogelijk alternatief voor edelmetalen
Bitcoin wordt al jaren gepresenteerd als het digitale equivalent van goud: schaars, onafhankelijk van centrale autoriteiten, en potentieel een waardeopslagmiddel voor de lange termijn. Maar hoe realistisch is deze vergelijking werkelijk? Nieuwe academische studies brengen nuance aan de discussie.
De aantrekkingskracht van ‘digitaal goud’
De populariteit van Bitcoin als zogeheten “digitaal goud” is grotendeels te danken aan zijn beperkte aanbod (maximaal 21 miljoen munten) en het decentrale karakter ervan. In tegenstelling tot fiatgeld, dat onbeperkt gedrukt kan worden, kent Bitcoin een voorspelbare en transparante uitgifte die door een wereldwijd netwerk wordt gehandhaafd.
Toch zijn er kanttekeningen. Onderzoekers Baur et al. (2018) stelden vast dat Bitcoin zich niet gedraagt zoals traditionele veilige havens. Waar goud zijn waarde vaak behoudt in crisistijd, blijkt Bitcoin juist sterk mee te bewegen met marktsentiment en bredere economische trends.
Verschillende beleggersdoelgroepen
Dat verschil in gedrag wijst erop dat Bitcoin mogelijk niet dezelfde functie vervult als goud. Waar goud beleggers aantrekt die op zoek zijn naar zekerheid en stabiliteit, trekt Bitcoin momenteel meer speculatief ingestelde investeerders aan.
Recente analyse van Xu en Kinkyo (2023) ondersteunt dat beeld, maar biedt ook een optimistisch perspectief: in de korte termijn bleek Bitcoin tijdens periodes van geopolitieke stress (zoals COVID-19 en de oorlog in Oekraïne) beter te functioneren als bescherming tegen risico dan goud. Mogelijk verandert dit beeld nog verder naarmate de markt volwassen wordt.
Volatiliteit blijft een struikelblok
Een van de grootste kritiekpunten blijft de koersvolatiliteit van Bitcoin. Waar goud bekendstaat om zijn prijsstabiliteit, is Bitcoin gevoelig voor grote schommelingen. Alleen al in 2025 varieerde de prijs tussen $76.000 en ruim $111.000.
Uit empirisch onderzoek van Klein et al. (2018) blijkt dat Bitcoin’s volatiliteit structureel hoger ligt dan die van goud, en dat de correlatie met andere beleggingsklassen instabiel is. Volgens hen is Bitcoin daarmee nog geen geschikt alternatief voor risicomijdende beleggers.
Wel suggereren zij dat de hogere risico’s mogelijk ook gepaard gaan met een hoger potentieel rendement—en dat maakt Bitcoin aantrekkelijker voor beleggers met een langere horizon of een hogere risicotolerantie.
Inflatiehedge? Nog geen eenduidig bewijs
Goud wordt traditioneel gezien als bescherming tegen inflatie. Maar geldt dat ook voor Bitcoin? Volgens onderzoek van Dyhrberg (2016) vertoont Bitcoin op sommige vlakken gelijkenis met goud én valuta. In haar model toont Bitcoin enig vermogen om zich te gedragen als een hedge tegen inflatie, maar dat effect is niet consequent en wordt beperkt door het korte track record.
Latere studies, waaronder die van Bouri et al. (2020), vinden wisselend bewijs. Soms beschermt Bitcoin tegen inflatie, maar vaak speelt juist het sentiment op de markt en media-invloed een grotere rol.
Veranderende dynamiek door institutionele adoptie
Nu steeds meer institutionele beleggers en bedrijven Bitcoin toevoegen aan hun balansen of fondsen, onderzoeken academici of dit de marktgedrag van BTC structureel verandert.
Corbet et al. (2019) ontdekten dat Bitcoin zich anders gedraagt afhankelijk van de marktfase. Tijdens mediahype neigt het zich af te scheiden van traditionele markten, terwijl het in tijden van paniek juist mee daalt met aandelenkoersen—wat het onderscheidt van goud, dat doorgaans tegenovergesteld beweegt aan aandelen.
Conclusie: Aanvulling, geen vervanging (voorlopig)
Op basis van de huidige wetenschappelijke inzichten is Bitcoin nog geen volwaardig alternatief voor goud. Hoewel het in theorie enkele vergelijkbare kenmerken bezit—zoals schaarste en decentralisatie—ontbreekt het nog aan de stabiliteit, het track record en de crisisbestendigheid van edelmetalen.
Toch verandert het landschap snel. De toenemende institutionele betrokkenheid, regelgeving in opkomst en mogelijk afnemende volatiliteit kunnen ertoe leiden dat Bitcoin in de toekomst wél meer gaat functioneren als digitale tegenhanger van goud.
